Deelsessie Singelparken

Groene verbindingen in de stad

Singels rond stadscentra krijgen een nieuwe rol in de stad. Ooit aangelegd als verdedigingswerken of waterverbindingen, veranderen ze nu in groene lineaire parken die bereikbaar zijn vanuit elke hoek van het stadscentrum. Maar hoe realiseer je deze transformatie en welke obstakels komen daarbij kijken? Tijdens deze sessie deelden Frank Kalshoven (Gemeente Leiden), Jona Geerts (Gemeente Utrecht) en Han Goodijk (Gemeente Zwolle) hun aanpak, terwijl gespreksleider Ivonne de Nood de verbinding legde met de ambities van Almere, waar een nieuw lineair park in ontwikkeling is. 

Nieuwe visie op stadsparken 

“Utrecht heeft drie iconen: de Dom, Nijntje en het Singelpark,” stelde Jona Geerts. Deze quote onderstreept de waarde die singelparken hebben als identiteitsdrager. In Utrecht, Zwolle en Leiden worden singels niet alleen hersteld, maar ook opgewaardeerd om te voldoen aan de eisen van deze tijd, zoals klimaatadaptatie en biodiversiteit. Succesvolle transformatie begint met een mobiliteitstransitie die ruimte creëert voor groen, evenals een sterk verhaal en lange termijn inzet vanuit de stad. 

Tijdloze thema’s in stadsvernieuwing 

Terugkerende thema’s waren de historische context van singels en de balans tussen intensief gebruik en ecologische waarden. In Leiden vormde een bewonersinitiatief de aanzet tot het Singelpark, terwijl in Zwolle stedelijke ontwikkeling leidend was. In Utrecht speelt het streven naar een aantrekkelijke openbare ruimte een grote rol. Hoewel de aanpak per stad verschilt, is samenwerking tussen burgers, experts en gemeenten overal cruciaal.

Het groene hart van de stad 

De versterking en uitbreiding van de Singel is volgens de drie steden randvoorwaardelijk voor het verdichten van de stad. Dus verdichten vergt ook vergroenen. In een bestaande stad bieden juist de singelparken kans om groen in de stad te versterken. 

De sessie liet zien hoe singelparken niet alleen bijdragen aan groen en leefbaarheid, maar ook aan de identiteit en duurzaamheid van steden. Door deze projecten te verbinden met mobiliteit, waterbeheer en sociale behoeften, wordt de singel opnieuw een vitaal onderdeel van de stad. 

Meer weten?

1
00:00:02,880 –> 00:00:04,240
Mijn naam is Han Goodijk.

2
00:00:04,480 –> 00:00:07,920
Ik werk bij de gemeente Zwolle
en ik werk aan het Stadshart

3
00:00:08,080 –> 00:00:11,480
en aan het Singelpark
als senior ontwerper.

4
00:00:11,560 –> 00:00:14,800
Ik ben Ivonne de Nood
en ik werk bij de gemeente Almere

5
00:00:14,880 –> 00:00:18,360
En ik werk aan het Stadscentrum,
het hart van de stad van Almere.

6
00:00:18,440 –> 00:00:22,640
Het onderwerp Singelpark stond
op het programma omdat wij als Almere

7
00:00:22,720 –> 00:00:25,280
in het centrumgebied
behoorlijk gaan ontwikkelen

8
00:00:25,360 –> 00:00:28,840
en ook verdichten met veel
nieuwe woningen en andere voorzieningen.

9
00:00:29,680 –> 00:00:34,120
En dat betekent dat we ook moeten gaan
werken aan nieuwe parken en aan groen.

10
00:00:34,200 –> 00:00:35,532
En we hebben het voornemen,

11
00:00:35,612 –> 00:00:37,800
in onze ontwikkelvisie
is het ook vastgelegd,

12
00:00:38,040 –> 00:00:42,040
om een nieuw park te maken
van 3,5km rondom de binnenstad.

13
00:00:42,360 –> 00:00:45,200
En daarmee is het dus
heel erg leuk en interessant om te weten

14
00:00:45,280 –> 00:00:49,880
hoe andere steden die al wat langer
werken aan singelparken, lineaire parken,

15
00:00:49,960 –> 00:00:51,480
om daar kennis over uit te wisselen.

16
00:00:51,560 –> 00:00:56,520
De belangrijke highlights
die ik heb opgepikt is ook het belang

17
00:00:56,600 –> 00:00:59,280
van een goed verhaal
vertellen over het Singelpark.

18
00:00:59,360 –> 00:01:02,800
Vaak is er al,
zeker bij de steden die langskwamen.

19
00:01:03,280 –> 00:01:05,960
Dus naast Zwolle
ook Leiden en Utrecht.

20
00:01:06,160 –> 00:01:09,880
Daar ligt een verhaal, een geschiedenis,
maar ook verhalen van mensen zelf.

21
00:01:10,600 –> 00:01:14,560
Dus de rol ook van bewoners
en omgeving daarbij is ongelooflijk

22
00:01:14,640 –> 00:01:16,920
van belang om te werken,
ook aan de toekomst van het park.

23
00:01:17,000 –> 00:01:19,400
Dus dat was één van de highlights,
maar er waren er nog wel meer.

24
00:01:19,480 –> 00:01:23,920
Dat je ook wel flexibel moet zijn.
Het is iets van een lange adem.

25
00:01:24,440 –> 00:01:27,520
Mensen die eraan werken,
moeten wel een beetje vasthoudend zijn.

26
00:01:27,840 –> 00:01:31,160
Het is niet iets wat van de ene dag
op de andere dag gemaakt wordt.

27
00:01:31,240 –> 00:01:34,760
En ook de wereld
verandert ook ondertussen.

28
00:01:34,840 –> 00:01:36,760
Dus hoe kun je nou ook die veranderingen

29
00:01:36,840 –> 00:01:41,080
hoe kun je die meenemen
in je visie, in je ontwerp voor zo’n park.

30
00:01:41,160 –> 00:01:45,135
Zeker voor Zwolle,
het belang van de Singel voor de stad

31
00:01:45,400 –> 00:01:49,560
voor de binnenstad is dat wij
best wel, net zo heel veel steden,

32
00:01:49,646 –> 00:01:51,320
best wel verdichten in de stad.

33
00:01:51,560 –> 00:01:53,480
Dus je krijgt steeds meer mensen

34
00:01:53,560 –> 00:01:57,320
die gebruik maken
van de stad en in de stad wonen.

35
00:01:58,760 –> 00:02:00,360
Op dit moment,
voor de bestaande bewoners,

36
00:02:00,452 –> 00:02:02,320
is het eigenlijk
een hele fijne plek om te wonen.

37
00:02:02,400 –> 00:02:04,240
Maar hoe zorg je nou
dat het ook fijn blijft?

38
00:02:04,320 –> 00:02:07,720
Dus als je steeds meer woningen,
steeds meer mensen toevoegt,

39
00:02:07,800 –> 00:02:08,880
moet je eigenlijk ook groen toevoegen.

40
00:02:08,960 –> 00:02:14,520
Dus we proberen vooral
dat Singelpark beter, steviger, ook meer,

41
00:02:14,600 –> 00:02:16,040
het is dus kwantitatief en kwalitatief,

42
00:02:16,120 –> 00:02:20,320
een betere ruimte te maken
voor de huidige en de nieuwe bewoners.

43
00:02:20,840 –> 00:02:24,000
Daar zit ook wel de parallel
met Almere, waar wij van kunnen leren.

44
00:02:24,080 –> 00:02:27,720
Wat jullie ook heel erg hebben gedaan,
is, dat zag je ook al bij de anderen,

45
00:02:27,800 –> 00:02:32,360
dat mobiliteit en het veranderen daarvan
een sleutel is om ook meer ruimte te maken

46
00:02:32,440 –> 00:02:35,880
voor de voetganger,
voor park, voor beleving.

47
00:02:35,960 –> 00:02:39,320
En dat het ook noodzakelijk is
in zo’n groeiende verdichtende stad.

48
00:02:39,400 –> 00:02:40,840
De Singelparken, kwam al naar voren,

49
00:02:40,920 –> 00:02:43,360
hebben meerdere functies
voor het natuurlijk verstedelijking

50
00:02:43,440 –> 00:02:46,520
van centrumgebieden en binnensteden.

51
00:02:47,360 –> 00:02:49,859
Eigenlijk kwam ook wel
in alle gesprekken terug

52
00:02:49,939 –> 00:02:52,520
van oude verhalen ook
van: het begint al bij het water.

53
00:02:52,600 –> 00:02:57,640
Want onderdeel van al die parken is ook
wel het water, de aanwezigheid van water,

54
00:02:57,720 –> 00:03:02,160
een singel of een gracht,
die in meer of mindere mate ook verbonden

55
00:03:02,240 –> 00:03:05,560
is met de omgeving
en ook nog getijden kan kennen.

56
00:03:05,760 –> 00:03:09,880
En dat is ongelooflijk belangrijk
ook bij de natuur, de ecologie,

57
00:03:09,960 –> 00:03:14,360
de biodiversiteit,
koeling, dat soort functies.

58
00:03:14,440 –> 00:03:17,800
Dat je iets maakt wat ook
een bepaalde flexibiliteit heeft

59
00:03:17,880 –> 00:03:20,120
en waar gewoon mensen bij betrokken zijn.

60
00:03:20,200 –> 00:03:22,440
Dat het echt iets
voor de stad is, voor ons allemaal.

61
00:03:22,520 –> 00:03:25,880
Of je het Stadsweteringpark
een singel mag noemen?

62
00:03:25,960 –> 00:03:27,320
Ja, natuurlijk waarom niet.

63
00:03:28,360 –> 00:03:29,960
Het vergt alleen meer.

64
00:03:30,040 –> 00:03:32,189
Dus als je een historische stad hebt,

65
00:03:32,280 –> 00:03:34,640
dan kun je altijd
terugvallen op die historie

66
00:03:34,720 –> 00:03:37,720
en jullie moeten die historie,
en het gaat vooral om identiteit,

67
00:03:37,800 –> 00:03:39,720
jullie moeten die vooral ook zoeken.

68
00:03:39,920 –> 00:03:41,400
Dus de opgave is, denk ik,

69
00:03:41,480 –> 00:03:43,400
ingewikkelder
dan bij een historische stad.

70
00:03:44,280 –> 00:03:47,120
En ik denk op een bepaalde
manier ook wel weer simpeler,

71
00:03:47,720 –> 00:03:51,080
Want er ligt natuurlijk, bij ons
liggen er ook al twee weteringen

72
00:03:52,160 –> 00:03:55,240
en een jonge geschiedenis.
Maar er is ook nog heel veel ruimte.

73
00:03:55,560 –> 00:03:57,840
En juist ook
met de toekomstige ontwikkelingen,

74
00:03:57,920 –> 00:04:02,360
die grenzen aan het toekomstige park,
kunnen we ook samen gaan bepalen van:

75
00:04:02,456 –> 00:04:05,160
hoe moet het park
dan worden, hoe komt het eruit te zien.

76
00:04:05,240 –> 00:04:07,480
Dus we kunnen ook nog,
omdat er veel ruimte is,

77
00:04:07,560 –> 00:04:11,320
kunnen we nog heel
veel gaan bedenken met elkaar.

Watch the movie with English subtitles on YouTube

Inzichten uit het ochtendprogramma

Hoe kunnen we natuur meenemen in stedelijke ontwikkeling?

Lees meer over het ochtendprogramma

Deelsessie Waterplan

Water als leidraad voor een toekomstbestendige stad

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Singelparken

Groene verbindingen in de stad

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Binnenstedelijke vergroening en vitale bodem

De rol van een vitale bodem in de vergroening van binnensteden

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Drijvende steden

Een nieuwe horizon voor klimaatbestendige stadsontwikkeling

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Koele steden

Van hete binnenstad naar aangename oase

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Handboek openbare ruimte en mobiliteitstransitie

De openbare ruimte herontdekt

Meer over deze deelsessie

Conclusie

Als we de stad van de toekomst willen realiseren, moeten we nú beginnen

Lees de conclusie