Deelsessie Waterplan

Water als leidraad voor een toekomstbestendige stad

Water speelt een cruciale, maar vaak onderbelichte rol in de ontwikkeling van steden. Antwerpen heeft met het Waterplan de ambitie om water weer centraal te stellen in de stad en zo het bewustzijn over waterbeheer te vergroten. Gedurende deze sessie, geleid door Lien Engels (gemeente Antwerpen) en Minte Ledegen (gemeente Antwerpen), werd het integrale plan gepresenteerd, waarin historische en toekomstige waterstructuren worden samengebracht. Het plan richt zich zowel op strategische als praktische maatregelen om Antwerpen aan te passen naar een waterbewuste stad.

Water als drijvende kracht voor stedelijke transformatie 

Het Waterplan richt zich op vijf speerpunten: beekdalen en waterlopen, het ringpark, ruien (de ‘minerale stad’), radicale oplossingen en lokale systemen. Deze speerpunten worden ondersteund door een hemelwatercascade en wijkgerichte pilots, waarmee Antwerpen concrete stappen zet richting een toekomstbestendige en waterbewuste stad. Het plan fungeert als een blauwdruk voor de integratie van water in de stedelijke ontwikkeling en benadrukt de noodzaak van een veerkrachtige, duurzame stad. 

Lessen uit de praktijk en cruciale inzichten 

Met projecten zoals de ’tuinstraten’, waarin vergroening en waterbeheer hand in hand gaan, heeft Antwerpen de afgelopen jaren vooruitgang geboekt. Maar nog steeds zijn er uitdagingen, zoals het ontwikkelen van een stadsbreed beheerkader en het omgaan met ruimte conflicten. De koppeling van groenblauwe structuren met mobiliteit blijkt vaak moeilijk te realiseren, maar is essentieel voor de transitie. De sessie benadrukte het belang van bewonersparticipatie en duidelijke communicatie om de projecten succesvol te kunnen implementeren en opschalen.

Visie op de toekomst: oplossingen en actiepunten 

Een integrale benadering van groen en blauw is essentieel voor het creëren van een toekomstbestendige stad. Door waterbeheer en vergroening te combineren, bevordert Antwerpen zowel de ecologie als de leefbaarheid. Het Waterplan biedt daarmee een waardevolle leidraad voor andere steden die water willen integreren in hun stedelijke transitie. De sleutel tot succes ligt in flexibiliteit en ruimte voor opschaling, waardoor de plannen na verloop van tijd kunnen worden aangepast en vergroot. 

Meer weten?

1
00:00:05,720 –> 00:00:09,040
-Hé, Minte. Super fijn dat jullie er zijn.
-Dankjewel.

2
00:00:09,160 –> 00:00:11,120
Kan je misschien kort vertellen

3
00:00:11,720 –> 00:00:14,520
wat jullie doen en waar jullie
op dit moment mee bezig zijn?

4
00:00:14,600 –> 00:00:15,640
Ja.

5
00:00:16,880 –> 00:00:18,448
We komen uit de stad Antwerpen

6
00:00:18,648 –> 00:00:20,800
en we hebben in 2019
een waterplan opgemaakt.

7
00:00:21,320 –> 00:00:23,600
Dat was eigenlijk een heel
mooie visie voor heel de stad.

8
00:00:23,680 –> 00:00:27,440
En vandaag, in 2024, zijn we volop bezig
met die echt te implementeren in de stad.

9
00:00:27,520 –> 00:00:32,280
Kan je heel kort, in 1 minuut, uitleggen,
wat is het waterplan van Antwerpen?

10
00:00:32,840 –> 00:00:35,960
In het waterplan van Antwerpen
hebben we geïdentificeerd dat we

11
00:00:36,400 –> 00:00:37,720
decennia lang hebben geïnvesteerd

12
00:00:37,800 –> 00:00:40,280
in de ondergrondse,
technische infrastructuur,

13
00:00:40,360 –> 00:00:41,920
eigenlijk de artificiële infrastructuur.

14
00:00:42,000 –> 00:00:44,560
En dat we nu in de toekomst
meer moeten gaan inzetten

15
00:00:44,640 –> 00:00:49,600
op de natuurlijke stad en ook op de
historische stad, waar eigenlijk water

16
00:00:49,680 –> 00:00:51,360
vroeger veel meer
verweven was met de stad.

17
00:00:51,440 –> 00:00:54,000
Dus we moeten meer
naar die nature-based solutions gaan

18
00:00:54,084 –> 00:00:56,640
en door een evenwicht te bereiken
tussen die drie verschillende steden,

19
00:00:56,880 –> 00:00:59,760
gaan we een heel mooie,
water-sensitieve stad bereiken.

20
00:00:59,899 –> 00:01:02,920
Dat is eigenlijk de visie
van het waterplan en vandaag zijn we die

21
00:01:03,000 –> 00:01:05,360
aan het implementeren,
op drie schaalniveaus.

22
00:01:05,600 –> 00:01:09,800
Enerzijds met reguliere projecten, waar
we eerst met piloot-cases hebben gezorgd

23
00:01:09,880 –> 00:01:13,840
dat we in de stratenaanleg,
vandaag, water veel meer een plek geven.

24
00:01:13,920 –> 00:01:17,960
Dan als tweede niveau zijn we
grotere waterprojecten gaan initiëren,

25
00:01:18,040 –> 00:01:19,680
waar het masterplan Water Oude Landen,

26
00:01:19,760 –> 00:01:22,400
waar jullie aan
gewerkt hebben, een onderdeel van was.

27
00:01:22,480 –> 00:01:24,571
Waar wij eigenlijk op grotere schaal

28
00:01:24,771 –> 00:01:27,360
belangrijke ingrepen
moeten doen op stadsniveau.

29
00:01:27,440 –> 00:01:28,835
En dan eigenlijk het derde schaalniveau,

30
00:01:29,035 –> 00:01:30,760
waar we heel hard
aan het implementeren zijn,

31
00:01:30,840 –> 00:01:34,600
is de wijkplannen Water en Groen,

32
00:01:34,680 –> 00:01:37,775
waar we dat water
op wijkniveau bestuderen,

33
00:01:37,975 –> 00:01:42,000
om investeringen binnen de wijk
efficiënter te kunnen realiseren, omdat er

34
00:01:42,080 –> 00:01:44,282
op bepaalde plekken meer mogelijk is

35
00:01:44,482 –> 00:01:47,320
dan op andere en we zo
een heel mooi wijknetwerk krijgen

36
00:01:47,400 –> 00:01:51,040
om onze wijk klimaatadaptief
en klimaatveilig te maken.

37
00:01:51,520 –> 00:01:53,400
Dat is ook hoe dat wij elkaar kennen.

38
00:01:53,480 –> 00:01:56,520
We hebben samengewerkt
aan de implementatie

39
00:01:56,600 –> 00:01:58,000
van de waterplanning in Oude Landen.

40
00:01:58,560 –> 00:02:02,080
En dat was ook de reden
om jullie vandaag uit te nodigen

41
00:02:02,480 –> 00:02:05,840
omdat we zagen van:
er zijn heel veel verschillende manieren

42
00:02:05,920 –> 00:02:09,520
om die strategische doelen
ook te vertalen naar echt beleid.

43
00:02:10,080 –> 00:02:13,440
Maar ook vooral om te kijken hoe we
die waterambities kunnen koppelen

44
00:02:13,520 –> 00:02:15,520
aan allerlei andere agenda’s in de stad.

45
00:02:17,120 –> 00:02:19,280
Wij vinden kennisdeling super belangrijk.

46
00:02:19,360 –> 00:02:21,200
We denken dat er
ook heel veel dingen te leren zijn

47
00:02:21,280 –> 00:02:23,360
van hoe dat jullie dat in Antwerpen doen.

48
00:02:24,440 –> 00:02:27,600
Wat hoop jij vandaag
hier op te halen of te leren?

49
00:02:28,880 –> 00:02:32,640
Ik hoop hier vandaag te leren
hoe er andere steden naar kijken,

50
00:02:32,720 –> 00:02:34,120
We hebben
onze hele typische Belgische context.

51
00:02:34,200 –> 00:02:38,160
Vandaag hier in Nederland krijgen we
heel veel contexten uit Nederland,

52
00:02:38,240 –> 00:02:41,200
die toch wel op een andere manier
vaak kijken naar het waterverhaal,

53
00:02:41,280 –> 00:02:42,760
vaak ook veel beheersgerichter zijn.

54
00:02:43,440 –> 00:02:47,200
Dus we hopen daar wat meer
uit te leren van onze noorderburen.

55
00:02:47,280 –> 00:02:50,720
En uiteindelijk denk ik dat we
allemaal voor dezelfde uitdagingen staan.

56
00:02:50,800 –> 00:02:54,240
Dus het is ook soms goed om te zien
dat we daarin niet alleen staan, dat we

57
00:02:54,320 –> 00:02:55,398
naar dezelfde oplossingen op zoek zijn

58
00:02:55,480 –> 00:02:57,280
en dat we daar dan elkaar
ook in kunnen ondersteunen.

59
00:02:57,360 –> 00:03:00,720
Merken jullie dat daar voldoende
kennisdeling over plaats vindt?

60
00:03:00,880 –> 00:03:04,920
Of zien jullie nog dat steeds
wel steden vooral bezig zijn ook,

61
00:03:05,000 –> 00:03:07,560
met hun eigen opgaven op te pakken

62
00:03:07,640 –> 00:03:09,400
en dat op een zo goed
mogelijke manier te doen?

63
00:03:10,160 –> 00:03:13,080
Ik denk dat we al een goed netwerk aan
het bouwen zijn, maar het kan zeker beter.

64
00:03:13,160 –> 00:03:15,440
Daarmee is deze dag,
denk ik, zo belangrijk.

65
00:03:16,000 –> 00:03:21,280
Met dat de klimaatadaptatie zo urgent is,
zijn we allemaal aan snel tempo bezig

66
00:03:21,480 –> 00:03:25,520
om daar werk van te maken en vergeten we
soms om vaker met elkaar samen te zitten

67
00:03:25,600 –> 00:03:28,560
en zijn we elk zo op ons eigen
eiland zo snel mogelijk aan het racen.

68
00:03:28,640 –> 00:03:32,480
Dus ik denk dat het heel goed is dat we op
dagen als vandaag even terug het overzicht

69
00:03:32,560 –> 00:03:36,560
bewaren en terug leren van elkaar, zodat
we niet parallel aan dezelfde dingen

70
00:03:36,640 –> 00:03:39,520
werken en eigenlijk
het moeilijker maken dan dat nodig is.

71
00:03:39,600 –> 00:03:41,680
Ik denk dat dat een heel
mooie ambitie is voor vandaag.

72
00:03:42,200 –> 00:03:45,760
Vooral ook omdat inderdaad
heel veel van de opgaven waar we vandaag

73
00:03:45,840 –> 00:03:46,960
mee geconfronteerd worden,

74
00:03:47,160 –> 00:03:49,520
die zijn gelijkaardig
in heel veel verschillende steden.

75
00:03:50,120 –> 00:03:52,480
En de kennis
die afzonderlijk ontwikkeld wordt,

76
00:03:52,560 –> 00:03:56,160
als we die allemaal bij elkaar brengen,
dan kunnen we ook die transformatie

77
00:03:56,360 –> 00:03:58,480
een heel stuk versnellen,
wat dat echt nodig is.

78
00:03:59,200 –> 00:04:01,480
Want wij hebben haast.
De urgentie heel hoog.

79
00:04:02,000 –> 00:04:04,400
De stadsplanning is een trage bezigheid.

80
00:04:05,760 –> 00:04:07,640
Dus we moeten de krachten bundelen

81
00:04:07,720 –> 00:04:10,680
om ervoor te zorgen dat we die
zo snel mogelijk kunnen inzetten.

82
00:04:11,360 –> 00:04:12,400
Klopt, zeker en vast.

83
00:04:12,480 –> 00:04:16,320
Wat ik vandaag al zeker heb geleerd,
is dat het groene en het blauwe

84
00:04:16,400 –> 00:04:18,480
echt geïntegreerd
moet met elkaar worden.

85
00:04:19,040 –> 00:04:22,880
Waardoor we eigenlijk zien dat we meerdere
doelstellingen op dezelfde manier kunnen

86
00:04:22,960 –> 00:04:25,760
verwezenlijken en door die te integreren,
geraken we ook beter vooruit.

87
00:04:25,840 –> 00:04:28,760
Kunnen we meerdere
doelstellingen met elkaar combineren,

88
00:04:28,840 –> 00:04:30,240
waardoor we ook meer
kans op slagen hebben.

89
00:04:30,320 –> 00:04:33,960
Er een grotere draagvlak is, we
hebben verschillende meningen en ge merkt

90
00:04:34,040 –> 00:04:35,880
dat we daar vandaag allemaal aan werken.

91
00:04:35,960 –> 00:04:38,080
Dus ik ben benieuwd
naar de rest van de dag.

Watch the movie with English subtitles on YouTube

Inzichten uit het ochtendprogramma

Hoe kunnen we natuur meenemen in stedelijke ontwikkeling?

Lees meer over het ochtendprogramma

Deelsessie Waterplan

Water als leidraad voor een toekomstbestendige stad

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Singelparken

Groene verbindingen in de stad

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Binnenstedelijke vergroening en vitale bodem

De rol van een vitale bodem in de vergroening van binnensteden

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Drijvende steden

Een nieuwe horizon voor klimaatbestendige stadsontwikkeling

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Koele steden

Van hete binnenstad naar aangename oase

Meer over deze deelsessie

Deelsessie Handboek openbare ruimte en mobiliteitstransitie

De openbare ruimte herontdekt

Meer over deze deelsessie

Conclusie

Als we de stad van de toekomst willen realiseren, moeten we nú beginnen

Lees de conclusie