Interview met Chiel van der Veen – lector Urban Care & Education aan Windesheim Almere

In november 2022 startte Chiel van der Veen bij Windesheim Almere als lector Urban Care & Education. Hij richt het onderzoeksprogramma in met als grootste uitdaging: verbetering van de kansengelijkheid voor alle kinderen en jongeren in Almere.

Leuk om kinderen iets te leren

De onderwijs carrière van Chiel van der Veen zelf verliep verrassend: in tegenstelling tot wat de leerkrachten en familie verwachtten, haalde hij de maximale Cito score op de lagere school en doorliep daarna het gymnasium. Niet zonder slag of stoot; vanaf de vierde ontdekte hij de kunst van het spijbelen. Met een beta-profiel mikte hij aanvankelijk op een studie werktuigbouwkunde of vliegtuigbouwkunde in Delft, maar deze studies leken het eerste jaar vooral op een studie natuurkunde, en dat was niet zijn keus. Uiteindelijk werd het de Pabo en ging hij – net als zijn opa en zijn vader – voor de klas staan. Het leek hem leuk om kinderen iets te leren. Hij had zelf ook de smaak van het leren te pakken en vervolgde een studie onderwijspedagogiek en opvoedingsfilosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Promotieonderzoek: in gesprek met kinderen

Aan de VU promoveerde Van der Veen met een grootschalig onderzoeksproject bij zijn voormalige professor, Bert van Oers. “Ik ben onderzoek gaan doen naar effecten van dialogische gespreksvoering op de communicatievaardigheden van kleuters. Dit houdt in dat de leerkracht een open gesprek aangaat met het kind in plaats van gesloten vragen te stellen. De leerkracht daagt kinderen uit om hun ideeën te delen, te redeneren en samen na te denken. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van de communicatievaardigheden van kleuters. En hoe beter kleuters kunnen communiceren, hoe beter ze in staat zijn om bijvoorbeeld te leren. Het was een omvangrijke studie in 21 kleuterklassen met meer dan 500 kinderen in het hele land.”

Na zijn promotieonderzoek wordt Van der Veen universitair docent aan de VU en bouwt daar gedurende twaalf jaar aan een onderzoekslijn naar leren en sociale interactie (bijvoorbeeld interactief voorlezen, of leren binnen spelactiviteiten).

Verbeteren kansengelijkheid

“Ik was net in Almere gaan wonen, en toen kwam de vacature voorbij. Ik reageerde twee dagen voor de deadline, en sinds 1 november 2022 ben ik Lector Urban Care & Education aan Windesheim Almere. Ik zet het programma voort dat door mijn voorganger gestart is, ‘stedelijke taalaanpak’, en daarnaast heb ik de opdracht gekregen te kijken naar de problemen en uitdagingen in de stad als het gaat om onderwijs. De grote uitdaging die er voor ligt, is het verbeteren van de kansengelijkheid van de kinderen en jongeren in Almere. Op dit moment ben ik bezig deze ambitie te vertalen in een concreet onderzoekprogramma.”

Er tekent zich nu een aantal onderzoeksrichtingen af binnen het grotere kader. Allereerst richt het lectoraat zich op het verbeteren van de taalvaardigheid van kinderen en jongeren. Er komt een kennisnetwerk waar alle kennis voor professionals zo veel mogelijk wordt samengebracht en die helpt bij het verbeteren van de taalvaardigheid van kinderen. “Om een voorbeeld te geven: een leerkracht heeft kinderen in de klas die Nederlands als tweede taal hebben. De leerkracht wil weten hoe hij het beste om kan gaan met dit fenomeen. Op de website vindt de leerkracht dan kennis, links, tips, good practices, maar ook informatie over waar hij ondersteuning kan vinden voor in de klas. Het moet een website zijn waar al die informatie en expertise gebundeld is. De taalvaardigheid van kinderen wordt zo vergroot, maar ook de professionaliteit van de professionals die de taalvaardigheid kunnen stimuleren. Zo hopen we uiteindelijk de kansengelijkheid te verbeteren.“

Een tweede programmalijn richt zich op het tekort aan professionals in het onderwijs en opvang in de stad. “Aan de ene kant monitoren we het tekort, aan de andere kant zijn we bezig om bijvoorbeeld professionals anders op te leiden. Dan gaat het onder meer om de doorstroom van mbo naar hbo. Er zijn in Almere heel veel mensen werkzaam in en om het onderwijs die potentie hebben door te groeien naar een hbo 5 of hbo 6 niveau. Door het inbrengen van meer kennis bij deze professionals, zodat bijvoorbeeld ondersteuners ook voor de klas kunnen staan, of betere ondersteuning kunnen bieden, kan de kwaliteit van het onderwijs verbeterd worden.“

En daar zit ook een derde aandachtspunt: de samenwerking tussen alle partners. “De overgangsmomenten die kinderen hebben – tussen onderwijs en opvang, tussen onderwijs en zorg, tussen verschillende scholen – zijn ‘grote’ momenten voor kinderen. Dat deze overgangen soepel gaan, lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het allerminst. Ook daar zijn bepaalde vaardigheden voor nodig. Daar richt die derde programmalijn zich op.”

Almere op de kaart

Op de vraag wanneer Chiel van der Veen tevreden is met het onderwijs in Almere, heeft hij direct antwoord: “Iedereen moet toegang hebben tot kwalitatief goede (onderwijs)voorzieningen. En: er zou een dekkend onderwijsaanbod moeten zijn in Almere: van kinderopvang tot en met wetenschappelijk onderwijs. Niet alleen een technische universitaire richting, maar juist ook voor het sociale domein. Het sociale domein is ontzettend belangrijk in Almere, er zijn heel veel mensen in Almere werkzaam binnen dit domein – in de zorg, kinderopvang, onderwijs – je wil ook deze mensen de mogelijkheid bieden zich te blijven ontwikkelen.”

En Van der Veen is blij als Almere als een volwassen stad op de kaart staat, waar op onderwijs en cultureel gebied echt wat te doen is, zodat het aantrekkelijk is om er te wonen, werken én onderwijs te volgen.