Interview met Evert-Jan Velzing – lector Urban Innovation aan hogeschool Windesheim locatie Almere

In september 2022 ging Evert-Jan Velzing aan de slag als lector Urban Innovation aan hogeschool Windesheim in Almere. Afgelopen maandag hield hij zijn lectorale rede tijdens het symposium ‘Samenwerken aan de nieuwe stad’.

Fascinerende veranderingen

Evert-Jan Velzing studeerde innovatiemanagement aan de Universiteit Utrecht en deed promotieonderzoek naar beleid om innovatie te stimuleren. Hij werkte een tijdje als organisatieadviseur om bedrijven te helpen duurzame innovaties onderdeel te maken van hun bedrijfsvoering. Daarna maakte hij de overstap naar hogescholen om de verbinding te leggen tussen onderzoek en praktijk. Bij hogescholen kijken we echt naar wat er nú gebeurt in de samenleving en op welke manier we met onderzoek daar een bijdrage aan kunnen leveren. Dat gaat bijvoorbeeld over circulair bouwen – dat gebeurt nu al veel, maar tegelijkertijd zijn er ook veel bedrijven die eigenlijk niet zo goed weten wat ze er mee kunnen of moeten doen. Wij bestuderen de vraag en komen met inzichten hoe het concept van circulariteit de bedrijfsketen kan veranderen.

Urban Innovation – wat is het?

Urban Innovation, oftewel stedelijke innovatie of vernieuwing, is een breed begrip. Evert-Jan: Het is een vaak gehoorde misvatting dat innovatie iets technisch is, het kan ook heel goed gaan over maatschappelijke verandering. En het is niet iets eenmaligs, iets dat je ‘even’ creëert en daarna ben je klaar; het gaat er om dat er een verandering plaatsvindt, die effecten heeft op andere zaken, het is een dynamisch, continu proces. Men denkt bijvoorbeeld bij innovatie aan de computer of de smartphone, of van veel vroeger de auto. Eerst zijn er een paar gebruikers, maar geleidelijk aan steeds meer. Bepaalde processen (bijvoorbeeld mobiliteit in het geval van de auto) veranderen voor altijd en leiden weer tot ander gedrag en andere veranderingen. Dit principe geldt ook in de wijken van de stad. Een vernieuwing op sociaal-maatschappelijk vlak die goede effecten heeft in de ene wijk, hoeft niet te werken in de andere wijk. Je moet blijven onderzoeken welke veranderingen nodig zijn, en organisaties en inwoners erbij betrekken. Bij het lectoraat Urban Innovation onderzoeken we waar behoefte aan is in de stad en bekijken welke veranderingen mogelijk tot oplossingen leiden.

“Almere kent een dubbele bouwopgave: bijbouwen in Pampus, Oosterwold en het Centrum – tegelijkertijd aandacht voor  de bestaande wijken – bij beide gaat het om innovatie”

Het lectoraat Urban Innovation bij Windesheim

Het lectoraat Urban Innovation vormt samen met de lectoraten Urban Care and Education en Klantenperspectief in ondersteuning en zorg het Kenniscentrum maatschappelijke innovaties Flevoland. Onze focus is primair op Flevoland gericht, en als het om urban gaat op Almere en Lelystad. We werken ook samen met andere onderzoekers van andere lectoraten en universiteiten uit andere steden. Soms is het logisch samen te werken met Amsterdam, en soms juist met steden die beter vergelijkbaar zijn met Lelystad of Almere.

Bij het lectoraat proberen we altijd uit te gaan van een leer-werkgemeenschap, dat wil zeggen dat we alle organisaties en mensen die bij het onderzoeksonderwerp betrokken zijn, bij elkaar brengen. Dat kan een welzijnsorganisatie zijn, of het Leger des Heils, een woningbouwcorporatie, de gemeente of een afdeling van de gemeente, de ondernemersvereniging. Het gaat er juist om dat de betrokken partijen met de innovatie aan de slag gaan. Daarvoor gebruiken we ook fieldlabs in de wijk.. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat we in de leer-werkgemeenschappen de innovatie goed laten zien in de wijk, en dat we zorgen voor de doorwerking er van, ook bij de betrokken organisaties. Niet een eenmalige gebeurtenis, maar een verandering die bestendigd wordt.

Wat heeft de Almeerder er aan?

Om daar antwoord op te geven, noemt Evert-Jan het voorbeeld van het Warmtecafé in Almere Haven. In Almere Haven hebben we het laatste half jaar het initiatief Warmtecafé ondersteund. Een van onze onderzoekers faciliteert studenten in de wijk om uit te vinden wat er in de wijk speelt. Daaruit kwam onder meer naar voren dat er vragen leefden rondom het energiezuiniger maken van je woning en welke oplossingen er mogelijk zijn. Het warmtecafé is een bijeenkomst waar diverse experts op het gebied van energie, isolatie en subsidies samenkomen om vragen van inwoners te beantwoorden en advies te geven. (op 5 juli ’s avonds vindt het derde Warmtecafé plaats in de Goede Rede, Kerkgracht 60 in Almere Haven (red)).

Toekomstplannen

Wat zijn de thema’s waar het lectoraat zich in de nabije toekomst mee bezig zal houden? Een belangrijk thema is de leefbare stad, of de leefbare omgeving. Het thema bouwen is belangrijk in Almere: dat gaat dan over duurzaam bouwen maar ook over leefbaar bouwen. De bevolking wordt steeds ouder. Over 10 of 20 jaar is 25% van de Almeerders aan de oude kant. Dan zijn er andere woon- en zorgbehoeften. Kunnen we de voorzieningen daarop aanpassen? Tegelijkertijd willen we meer jongeren aantrekken naar de stad. Wat is er voor die jongeren te doen in de stad? Hoe maken we de stad voor deze groep aantrekkelijk, waar hebben zij behoefte aan? Ik hoef maar een klas in te lopen en er zijn studenten die een plek zoeken om te wonen in de stad. Hoe kun je nu sneller de voorwaarden scheppen om voor deze groep woon- en leefruimte te creëren. Dat zullen belangrijke thema’s zijn.

Op 3 juli 2023 vond het symposium plaats Samenwerken aan de nieuwe stad, georganiseerd door Windesheim – Urban Innovation.